FIV u kota, czyli wirus niedoboru immunologicznego jest tym samym, co HIV u człowieka. Wirus ten w końcowym stadium prowadzi u kotów do wyniszczającego AIDS.
FIV u kota
Okazuje się, że koty też mogą chorować na AIDS. Odpowiada za to FIV, czyli wirus niedoboru immunologicznego, który, podobnie jak u ludzi, przebiega u kotów w pięciu fazach. Do tej ostatniej, czyli AIDS, dożywa mniej niż 10% zakażonych zwierząt. Wirus FIV u kota prowadzi do immunosupresji, czyli obniżenia zdolności aktywacji i/lub skuteczności układu odpornościowego, to z kolei powoduje, że u kotów w kolejnych stadiach rozwoju zakażenia wystąpić mogą różne infekcje i inwazje, które mogą zdominować obraz choroby, utrudniając rozpoznanie pierwotnej przyczyny. W warunkach naturalnych do zakażenia dochodzi przez pogryzienia. Między innymi z tego powodu częstotliwość zakażenia wzrasta u niekastrowanych kocurów wychodzących. Jak dotąd nie ustalono skutecznego sposobu leczenia tej choroby.
Czym jest FIV?
Feline immunodeficiency virus (FIV) to retrowirus z podrodziny Lentivirinae. Chorobę tę opisano u kotów pierwszy raz już w 1987 roku w USA. Badania potwierdziły, że wirus ten występuje również u kotów w Europie, a także na innych kontynentach. Naukowcy podejrzewają, że wirus ten od dawna musiał występować u kotowatych żyjących na wolności, a dopiero w latach 80. został potwierdzony u kotów domowych. Badania prowadzone na szeroką skalę w Europie na 85 tys. kotów ujawniły, że nieco ponad 11% osobników jest zakażonych.
FIV u kota przenoszony jest głównie ze śliną. Przenoszenie z mlekiem matki nie odgrywa istotnej roli – badania wykazały, że kocięta karmione przez zarażoną matkę z reguły nie są zakażane.
Wirus namnaża się głównie w makrofagach i limfocytach T. Po zakażeniu już w ciągu kilku tygodni dochodzi u kotów do serokonwersji. Po kilku tygodniach wytwarza się u kota wysoka koncentracja przeciwciał, na skutek silnej replikacji wirusa w węzłach chłonnych. Niestety nawet bardzo efektywna reakcja obronna organizmu nie pozwala na pełną likwidację wirusa i koty stają się nosicielami wirusa do końca życia.
Jak dochodzi do zarażenia kocim HIV?
Chociaż wirus przenosi się głównie ze śliną – zwłaszcza przy zapaleniach dziąseł w ślinie występuje dużo wirusa, to pewna jego ilość znajduje się również w moczu i innych płynach ustrojowych – w normalnych warunkach (bez dodatku krwi) wirusa jest jednak zbyt mało, by mógł wywołać zarażenie. Wobec tego główna droga zarażenia ma miejsce ze śliną poprzez ranę. Wychodzące kocury, które walczą o terytorium, zakażają się 2–3 razy częściej niż kotki. Do zakażenia może również dojść podczas krycia, gdy zarażony kocur pogryzie kotkę. Inna możliwość to zakażenie przez instrumenty lekarskie zanieczyszczone krwią z wirusem.
Czy kot z FIV może mieszkać ze zdrowymi kotami?
Co ważne, bezpośredni kontakt z zakażonym kotem nie jest groźny dla innych zwierząt, ponieważ wirus bardzo szybko ginie w środowisku zewnętrznym. Wirus nie przenosi się również na inne gatunki zwierząt ani na ludzi.
Jak objawia siÄ™ FIV u kota?
Objawy choroby, zwłaszcza w późniejszych etapach rozwoju FIV, mogą być zdominowane przez wtórne choroby. Nierzadko to właśnie wtórne infekcje bakteryjne, pasożytnicze, grzybicze czy wirusowe są przyczyną śmierci zwierzęcia. Proces rozwoju objawów trwa u kotów latami.
W czasie pierwszej fazy – ostrej infekcji – u kota może pojawić się podwyższona temperatura, powiększenie węzłów chłonnych, posmutnienie, biegunka, leukopenia i neutropenia. Ma to zwykle miejsce do sześciu tygodni od zakażenia. Objawy te mogą być jednak słabe i pozostać niezauważone przez opiekuna.
Po kilku kolejnych tygodniach do miesięcy następuje druga faza – bezobjawowego wieloletniego nosicielstwa.
W trzeciej fazie – długotrwałego powiększenia węzłów chłonnych – dochodzi u kotów do powolnego chudnięcia, spadku apetytu, nawrotów gorączki i zmian w zachowaniu. Na tym etapie infekcje wtórne zwykle jeszcze nie występują.
Dopiero w czwartej fazie – zwiastującej AIDS – dochodzi do ujawnienia się immunosupresji. Wiele kotów zaczyna w tej fazie cierpieć na ciągłe stany zapalne w jamie ustnej, które trudno wyleczyć. Koty w tym stadium cierpią na przewlekłą biegunkę, nawroty zapalenia dróg oddechowych, ropnie podskórne, niedokrwistość. Immunosupresja powoduje podatność na rozmaite infekcje: ospa, nużyca, świerzb, toksoplazmoza, kryptokokoza, hemobartoneloza, kaliciwiroza, zakaźne zapalenie jamy nosowej i tchawicy, bakteryjne zapalenie płuc i wiele innych. W obrazie hematologicznym i biochemicznym najczęściej stwierdzana jest niedokrwistość i leukopenia. Choroba prowadzi u kota nieuchronnie do AIDS.
W ostatniej fazie – AIDS – kot jest coraz mocniej wyniszczony. Kota trawią choroby, które ujawniły się w czwartej fazie. Zwykle do tego etapu dożywa mniej niż 10% zakażonych kotów. Trwający kilka miesięcy końcowy etap prowadzi do śmierci na skutek infekcji, które nie poddają się leczeniu.
Czy można wyleczyć kota z FIV?
Według informacji z literatury przedmiotu, jak dotąd nie wprowadzono skutecznego sposobu leczenia FIV u kotów. Testowane leki nie nadawały się do zastosowania klinicznego, ponieważ wykazywały szereg toksycznych skutków ubocznych. Wobec tego należy przyjąć, że kot z FIV będzie zainfekowany do końca życia, a leczenie skoncentrowane będzie na zwalczaniu chorób wtórnych.
Jak długo żyje kot z FIV?
Jeżeli kot z FIV nie wykazuje objawów chorobowych to może mieć jeszcze przed sobą lata życia w dobrym zdrowiu.
Czy można zaszczepić kota przeciwko FIV?
Od 2002 roku dostępna jest szczepionka do rutynowego stosowania (Fel-0-Vax FIV, Fort Dodge). Zawiera ona jednak dwa izolaty podtypów wirusa A i D z USA. Chociaż w zakażeniu doświadczalnym wykazano skuteczność na poziomie 80% kotów nie ma pewności, że dawkowanie wirusa zastosowane w doświadczalnych zakażeniach odpowiada sytuacji terenowej.
