Przywra kocia Opisthorchis felineus to pasożyt atakujący wątrobę. Chociaż pasożyty te są rzadziej spotykane niż np. glisty czy tasiemce, mogą powodować poważne problemy zdrowotne. Ich obecność jest często trudna do wykrycia. Dlatego warto wiedzieć, jakie są rodzaje przywr kocich, jakie są drogi zakażenia oraz objawy i metody leczenia opistorchozy.
Jakie są rodzaje przywr kocich? Czym jest przywra Opisthorchis felineus?
- Opisthorchis felineus, inaczej przywra kocia, to pasożytniczy gatunek, który umiejscawia się w woreczku żółciowym i drogach żółciowych. To najczęstszy gatunek przywry u kotów w Europie, zwłaszcza we wschodnich rejonach. Pasożyta tego po raz pierwszy odkryto w wątrobie kota, jednak przywra może atakować także inne mięsożerne ssaki – w szczególności psy i lisy, choć na opistorchozę narażeni są także ludzie.
- Paragonimus westermani (przywra płucna) – Występuje głównie w Azji, ale przypadki notowano również w Europie. Koty zarażają się przez zjedzenie surowych skorupiaków.
- Eurytrema pancreaticum (przywra trzustkowa) – Ten gatunek rzadko występuje u kotów, ale może zająć przewody trzustkowe i powodować zaburzenia metaboliczne.
Głównym źródłem zakażenia przywrą kocią jest spożywanie surowych lub niedogotowanych ryb (przede wszystkim słodkowodnych ryb karpiowatych), żab, ślimaków lub skorupiaków, zawierających larwy tego pasożyta, a także zanieczyszczonych warzyw lub wody. Połknięte larwy trafiają do jelita, a następnie wędrują do dróg żółciowych. Po 3-4 tygodniach przywra osiąga dojrzałość i zaczyna wytwarzać jaja, które wydalane są wraz z kałem.
Jak wygląda opistorchoza
Przywra kocia to płaski, mierzący 2-13 mm pasożyt o listkowatym kształcie. Ciało przywry zaopatrzone jest w przyssawkę gębową, która umożliwia przyczepianie się do ściany dróg żółciowych i pobieranie pokarmu.
Objawy zakażenia opistorchozą – czyli jak wygląda zarażenie przywrą kocią
W większości przypadków zakażenie przywrą kocią Opisthorchis felineus trudno wskazać jakie są pierwsze objawy zakażenia, gdyż przebiega ono bezobjawowo. Dopiero w zaawansowanym stadium lub przy dużej inwazji pasożytów nasilają się stany zapalne w obrębie dróg żółciowych i wątroby.
Do objawów opistorchozy należą między innymi:
- bóle brzucha,
- nudności i wymioty,
- biegunka,
- zmniejszony apetyt i utrata wagi,
- gorączka,
- dreszcze,
- osłabienie.
W dalszym przebiegu choroby dojść może do zapalenia dróg żółciowych i marskości wątroby, pojawienia się żółtaczki i anemii, a w skrajnych przypadkach także niedrożności i raka dróg żółciowych. Przywra kocia wydziela toksyny, które wywołują reakcje alergiczne objawiające się poprzez wysypkę skórną i obrzęk oraz zaburzenia kardiologiczne i drżenia mięśni.
Co dokładnie uszkadza przywra kocia?
Przywra kocia uszkadza głównie wątrobę, a konkretnie przewody żółciowe. Jej obecność w organizmie kota może prowadzić do wielu poważnych zaburzeń.
1. Wątroba i przewody żółciowe
- Pasożyty bytują w przewodach żółciowych, gdzie drażnią i uszkadzają nabłonek, wywołując chorobę przewodów żółciowych.
- Z czasem może dojść do zwłóknienia wątroby, czyli bliznowacenia tkanki, co zaburza jej funkcje.
- Przy dużej inwazji może pojawić się żółtaczka – widoczna szczególnie na błonach śluzowych i spojówkach.
2. Pęcherzyk żółciowy
- Przywry mogą utrudniać odpływ żółci, prowadząc do jej zalegania i ryzyka wtórnych infekcji bakteryjnych.
- Występuje również ryzyko powstawania kamieni żółciowych i przewlekłego zapalenia pęcherzyka żółciowego.
3. Trzustka (rzadziej)– W przypadku zaawansowanej infekcji może dojść do zajęcia przewodów trzustkowych, co może zaburzać proces trawienia i powodować zaburzenia w wydzielaniu enzymów trawiennych.
4. Układ odpornościowy – długotrwała obecność pasożytów i przewlekłe stany zapalne mogą osłabiać organizm kota, prowadząc do spadku odporności oraz zwiększonej podatności na inne infekcje.
Diagnostyka zakażenia przywrą
Zakażenie przywrami u kota można zdiagnozować poprzez badanie kału lub badania obrazowe (np. USG wątroby i płuc). Leczenie zakażenia przywrą opiera się głównie na stosowaniu leków przeciwpasożytniczych, jednak zawsze powinno być prowadzone pod nadzorem weterynarza.
Czy można zarazić się przywrą od psa lub kota?
Bytująca w organizmie psa lub kota dorosła przywra produkuje jaja, które następnie trafiają wraz z kałem do środowiska zwierzaka. W cyklu rozwojowym Opisthorchis felineus wymagana jest jednak obecność żywicieli pośrednich, czyli ślimaków słodkowodnych, w organizmie których dochodzi do przeistoczenia się jaj w inwazyjne larwy (cerkaria). Ta forma pasożyta musi być następnie połknięta przez rybę, by w jej mięśniach rozwinęło się kolejne stadium (metacerkaria) mające zdolność do wywołania choroby u ssaków. Kot, który jest żywicielem ostatecznym przywry, zaraża się, zjadając surową lub niedogotowaną rybę z larwami. Dlatego ryzyko zakażenia przywrą kocią od domowego czworonoga jest mało prawdopodobne.
Jak zapobiegać zakażeniu przywrami?
Zakażenie przywrami może mieć poważne konsekwencje dla zdrowia kota, dlatego profilaktyka pasożytnicza odgrywa kluczową rolę. Oto najskuteczniejsze sposoby, jak chronić kota przed przywrami i innymi pasożytami wewnętrznymi:
1. Unikaj karmienia kota surowym mięsem i rybami
Jednym z głównych źródeł zakażenia przywrami są surowe ryby, mięso żab, ślimaków i skorupiaków. W surowym pokarmie mogą znajdować się larwy przywr, które po zjedzeniu trafiają do organizmu kota i zaczynają pasożytować na narządach wewnętrznych.
Zawsze poddawaj mięso i ryby obróbce termicznej lub wybieraj gotowe, przebadane karmy.
2. Ogranicz samodzielne polowania kota
Koty wychodzące i polujące na gryzonie, ptaki, płazy czy ślimaki są szczególnie narażone na kontakt z formami pośrednimi pasożytów. Jeśli to możliwe, ogranicz swobodny dostęp kota do środowiska naturalnego, zwłaszcza w pobliżu stawów, rzek czy terenów podmokłych, gdzie występują żywiciele pośredni (np. ślimaki wodne).
3. Regularne odrobaczanie kota
Nawet koty niewychodzące mogą zarazić się pasożytami (np. przez kontakt z butami domowników czy surowym mięsem). Dlatego tak ważne są:
- cykliczne odrobaczanie kota (co 3–6 miesięcy, zależnie od trybu życia),
- dobór odpowiednich preparatów przeciw pasożytom (najlepiej w porozumieniu z weterynarzem),
- stosowanie preparatów szerokiego spektrum (obejmujących m.in. przywry, tasiemce, nicienie).
4. Badania kału i kontrola weterynaryjna
Nie wszystkie pasożyty dają objawy od razu. Dlatego warto przynajmniej raz w roku wykonać profilaktyczne badanie kału kota, które pozwala wykryć obecność form przetrwalnikowych pasożytów (np. jaj czy larw przywr). U kotów z objawami ze strony układu pokarmowego, oddechowego lub osłabieniem – wykonanie badań jest wskazane natychmiast.
5. Zadbaj o higienę misek i kuwety
Pasożyty mogą przenosić się również przez kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami.
– Regularnie dezynfekuj miski, kuwetę i legowisko kota,
– Przechowuj karmę w suchym i czystym miejscu – unikaj wilgotnych pomieszczeń.
6. Zabezpieczaj kota w podróży i na wakacjach
Jeśli zabierasz kota na działkę, do domku nad jeziorem lub w inne miejsce z naturalnym zbiornikiem wodnym – zachowaj szczególną ostrożność. W takich warunkach ryzyko kontaktu z przywrami jest większe.
– Używaj preparatów ochronnych i obserwuj kota po powrocie z wyjazdu – objawy mogą pojawić się z opóźnieniem.
Jak pozbyć się przywry kociej?
W przypadku podejrzenia opistorchozy niezbędne jest wykonanie badania kału, które pozwala na wykrycie jaj pasożyta. Diagnostyka zakażenia przywrą obejmuje metody serologiczne (testy ELISA) lub badania metodą PCR.
Leczenie inwazji przywry kociej polega na podawaniu leków przeciwpasożytniczych w dawkach określonych przez lekarza. Preparaty na odrobaczanie mogą być także stosowane w profilaktyce choroby u zwierząt domowych. Regularne odrobaczanie zalecane jest szczególnie u psów i kotów żywionych surowym mięsem ryb słodkowodnych.
Przeczytaj także:
Robaki u kota – jak je rozpoznać?
