Choroby skóry u kota – przegląd najczęstszych problemów dermatologicznych

Choroby skóry u kota dotykają zarówno koty domowe, jak i wychodzące. Każda zmiana, od zaczerwienienia po strupki u kota, może świadczyć o poważnym schorzeniu.

Koty mogą zmagać się z rozmaitymi chorobami skórnymi i niestety wcale nie należą one do rzadkości. Wynika to m.in. z faktu, że skóra stanowi pierwszą linię obrony organizmu przed czynnikami zewnętrznymi oraz odzwierciedla ogólny stan zdrowia zwierzęcia. Żeby ułatwić Ci rozpoznanie potencjalnego problemu, tym razem przyglądamy się najczęstszym chorobom skóry u kotów.

Rola skóry i sierści w organizmie kota

Zdrowa sierść i skóra to nie tylko kwestie estetyczne. Mają one ogromny wpływ na komfort życia czworonoga. Skóra chroni pupila przed czynnikami zewnętrznymi. Wydzielany przez gruczoły łój pomaga tworzyć barierę ochronną i ograniczać nadmierną utratę wody. Skóra, zwłaszcza dzięki izolacyjnej warstwie tkanki podskórnej, odgrywa też ważną rolę w termoregulacji, pomagając utrzymać stałą temperaturę ciała. Ponadto przekazuje do mózgu informacje poprzez receptory nerwowe.

Nieprawidłowa kondycja skóry i sierści może wskazywać na choroby skóry kotów o podłożu endokrynologicznym, immunologicznym lub pasożytniczym. Rola skóry jest ogromna, a co za tym idzie, zaburzenie jej funkcjonowania wpływa na cały organizm. Nie należy więc lekceważyć żadnych, nawet niewielkich zmian, które mogą zresztą przybierać różne postaci, od drobnych strupków, przez zaczerwienie, aż po zmianę koloru sierści.

Pasożyty wywołujące choroby skóry u kotów

Nie sposób wymienić wszystkie czynniki odpowiedzialne za rozwój chorób skóry. Trzeba jednak podkreślić, że często stoją za nimi pasożyty bytujące na sierści i skórze zwierzęcia. Mogą być to:

• pchły, wszy i wszoły – najczęstszy problem, który powoduje intensywny świąd, zmiany zapalne oraz reakcje alergiczne na ślinę pcheł.
• kleszcze poza podrażnieniami skóry mogą przenosić groźne choroby, takie jak hemobartoneloza.
• roztocza (świerzbowiec, nużeniec) – wywołują świerzb oraz inne zmiany skórne, szczególnie w okolicach uszu, oczu i łap.

Najpopularniejsze pasożyty u kota

Świerzbowiec u kota (Notoedres cati) powoduje intensywny świąd, strupki i łysienie zwłaszcza na uszach i brzuchu. Nużeniec (Demodex cati) w sytuacjach immunosupresji prowadzi do łuszczenia skóry i ogniskowego wypadania włosów.

Pchły wywołują alergiczne pchle zapalenie skóry – silny świąd i zaczerwienienie, a kleszcze mogą przenosić choroby wewnętrzne

Leczenie zwykle polega na stosowaniu kropli spot-on, tabletek doustnych lub obroży ochronnych.

• Pchły zwalcza się preparatami zawierającymi fipronil lub selamektynę. 
• Roztocza i świerzbowce wymagają leków miejscowych lub doustnych.
• Wszy oraz wszoły można wyeliminować, stosując krople na skórę i dezynfekując legowiska.
• Kleszcze usuwa się mechanicznie.

W każdym przypadku należy dbać o czystość otoczenia. Pamiętaj również o zabezpieczeniu pupila, jeśli przebywa on na zewnątrz. Regularna profilaktyka przeciwpasożytnicza to klucz do zachowania zdrowej skóry kota!

Alergie a choroby skórne

• Alergie pokarmowe u kota pojawiają się, gdy układ immunologiczny reaguje na konkretne białka zawarte w karmie – najczęściej kurczaka, ryb lub zbóż. Objawiają się one przede wszystkim świądem, nadmiernym lizaniem, miejscowym łysieniem oraz przewlekłymi zapaleniami skóry.
• Alergie kontaktowe u kota występują wskutek bezpośredniego zetknięcia skóry z alergenami takimi jak detergenty, środki czystości czy niektóre tkaniny. Skóra staje się wówczas zaczerwieniona, napięta i pokryta niewielkimi pęcherzykami, które po rozdrapaniu mogą przekształcić się w strupki.
• Alergie środowiskowe u kota (atopowe zapalenie skóry) wynikają z narażenia na pyłki roślin, kurz domowy czy zarodniki pleśni. Pojawia się uporczywy świąd, któremu towarzyszy rozdrażnienie i miejscowe zmiany grudkowo‑rumieniowe.

W przypadku alergii, podstawa to wykluczenie ze środowiska czy diety szkodliwego czynnika. Alergie pokarmowe wymagają wprowadzenia diety eliminacyjnej z hipoalergiczną karmą (np. na bazie hydrolizowanego białka). Uczulenia wywołane przez czynniki drażniące takie jak detergenty czy materiały, leczy się za pomocą preparatów łagodzących np. szamponów dermatologicznych. Postępowanie w wypadku alergii środowiskowych zakłada stosowanie leków przeciwhistaminowych, sterydów bądź cyklosporyny.

Regularne kontrole u lekarza weterynarii oraz ścisłe przestrzeganie zaleceń dietetycznych i terapeutycznych pozwalają utrzymać zdrową skórę kota i znacznie ograniczyć nawroty zmian alergicznych.

Grzybice u kotów

Mowa głównie o dermatofitozie, czyli zakażeniu łodygi włosa i warstwy rogowej naskórka. Wywołuje ona miejscowe łysienie i łuszczenie się skóry, rzadziej łojotok oraz rumień. Grzyby Microsporum canis atakują najczęściej młode, starsze lub osłabione koty. Diagnozę dermatofitozy może postawić wyłącznie lekarz weterynarii!

Po rozpoznaniu może on zalecić leczenie doustne z użyciem itrakonazolu lub terbinafiny w najcięższych przypadkach. W łagodniejszym przebiegu choroby zwykle wystarcza stosowanie maści lub szamponów z mikonazolem, klotrimazolem lub ketokonazolem.

O powodzeniu kuracji decyduje także dezynfekcja otoczenia, w którym przebywa Twój pupil. Regularnie pierz legowiska kota oraz myj powierzchnie, po których się porusza. Pomocne w tym będą środki wspomagające w leczeniu przeciwgrzybiczym.

Wyłysienia u kota

Wyłysienia (łysienie plackowate) to miejscowe ubytki włosów, mogące mieć podłoże endokrynologiczne (np. niedoczynność tarczycy, choroba Cushinga), psychogenne (nadmierne wylizywanie w stresie) lub zapalne (infekcje, alergie). W zależności od przyczyny włosy wypadają w okrągłe plamy lub równomiernie przerzedzają się na bokach ciała. Diagnoza wymaga badania hormonalnego i skórnego u lekarza weterynarii, a leczenie może obejmować:

• terapię hormonalną w przypadku zaburzeń endokrynologicznych,
• środki uspokajające przy łysieniu psychogennym,
• leki przeciwzapalne oraz preparaty stymulujące wzrost włosa przy łysieniu zapalnym.

Bakteryjne choroby skóry u kotów

Bakteryjne zapalenie skóry często pojawia się wtórnie po uszkodzeniach naskórka, takie jak ropno-urazowe zapalenie skóry, głębokie ropne zapalenie skóry, bakteryjne zapalenie mieszków włosowych oraz ropnie podskórne. Mogą im towarzyszyć objawy typowe dla infekcji, czyli powiększenie węzłów chłonnych oraz podwyższona temperatura.

Leczenie polega na stosowaniu antybiotyków miejscowych – kremów lub maści z mupirocyną bądź kwasem fusydowym. Cięższe przypadki wymagają kuracji z wykorzystaniem antybiotyków ogólnoustrojowych. Cenne wsparcie w leczeniu to szampony antybakteryjne zawierające chlorheksydynę lub nadtlenek benzoilu.

Zaburzenia łojotokowe i zaburzenia rogowacenia u kotów

To problemy o zróżnicowanym podłożu. Mogą za nimi stać rozmaite czynniki: od genetycznych po środowiskowe. Za łojotokowe zapalenie skóry odpowiada nadmierne wydzielanie sebum przez gruczoły łojowe, co w końcu prowadzi do stanu zapalnego skóry.

Zaburzenia rogowacenia u kotów przejawiają się nadmiernym rogowaceniem mieszka włosowego i naskórka, co objawia się szorstkością skóry, pogrubionymi łuskami oraz tworzeniem się zaskórników (często określanych jako liszaj u kota).

Dodatkowo istnieje ryzyko rozwoju wtórnej infekcji bakteryjnej lub grzybiczej.

Co zrobić dla mruczka, którego dotknęły zaburzenia łojotokowe skóry? Dobre rezultaty przynoszą regularne kąpiele w specjalistycznych szamponach przeciwłojotokowych. Konieczna bywa też antybiotykoterapia oraz stosowanie środków przeciwgrzybiczych.

Zaskakujący problem, czyli koci trądzik

Niewielkie kropki na brodzie i wokół kociego pyszczka natychmiast budzą niepokój opiekunów. Zwłaszcza że czasami towarzyszy im rumień, obrzęk, a w najcięższych przypadkach owrzodzenia. To skutek zatkania mieszków włosowych i nadprodukcji sebum. Na szczęście koci trądzik można z powodzeniem leczyć. I to nawet kiedy sytuacja jest naprawdę poważna! Należy wówczas rozpocząć leczenie za pomocą leków miejscowych lub doustnych. W łagodniejszym przebiegu choroby zazwyczaj wystarcza stosowanie szamponów oraz żeli na bazie chlorheksydyny oraz oczyszczanie brody środkiem dezynfekującym.

Choroby autoimmunologiczne i zaburzenia hormonalne wpływające na stan skóry

Choroby autoimmunologiczne to schorzenia, w których układ odpornościowy atakuje własne tkanki, w tym skórę. Skutkiem takiej reakcji organizmu mogą być pęcherze, owrzodzenia, łuszczenie się skóry czy wypadanie sierści. Po wykryciu schorzenia lekarz zaleca leczenie z wykorzystaniem leków immunosupresyjnych oraz przeciwzapalnych.

Koty mogą zmagać się także z problemami hormonalnymi – niedoczynnością tarczycy czy chorobą Cushinga, które również odbijają się na kondycji skóry. Możliwe objawy? Wypadanie sierści, cieńsza, łuszcząca się skóra. Aby przywrócić skórę do zdrowia, należy ustabilizować poziom hormonów w organizmie.

Profilaktyka i pielęgnacja skóry

Skuteczna profilaktyka chorób skóry u kota opiera się na kompleksowej pielęgnacji:

• Regularne szczotkowanie – usuwanie martwych włosów i zapobieganie kołtunom,
• Kąpiele w łagodnych, dermatologicznych szamponach (np. przeciwłojotokowych lub nawilżających),
• Utrzymanie czystości otoczenia – pranie legowisk, odkurzanie, dezynfekcja zabawkowych i legowiskowych tkanin,
• Zbilansowana dieta i suplementacja kwasami tłuszczowymi Omega‑3, biotyną i witaminami A/E, wzmacniająca barierę lipidową skóry,
• Regularne kontrole weterynaryjne – wczesne wykrycie i leczenie zmian skórnych minimalizuje ryzyko powikłań.

Dzięki tym działaniom utrzymasz zdrową skórę kota i znacznie ograniczysz występowanie chorób skórnych u kotów.

Troska o higienę skóry i sierści, a także wzmacnianie odporności kota poprzez zdrową dietę i odpowiednią suplementację to ważne elementy profilaktyczne. Nigdy nie zwlekaj z konsultacją weterynaryjną, kiedy zauważysz cokolwiek podejrzanego na ciele swojego czworonoga.

Przeczytaj także:

• Czy wiesz, jakie choroby przenoszą pchły?
• Wypadanie sierści u kota
• Wiosenny atak kleszczy – jak chronić psa przed kleszczami?
• Najlepsze oleje dla kota – jakie wybrać?

FAQ

1. Jakie są najczęstsze objawy chorób skóry u kota?
   Obejmuje to świąd, zaczerwienienie, łuszczenie, strupki i miejscowe łysienie oraz zmiany o charakterze ropnym lub rumieniowym.
2. Jakie są objawy świerzbowca u kota?
   Świąd, obecność drobnych grudek, strupków i nadżerek, zwłaszcza w okolicach uszu, głowy i brzucha.
3. Czy świerzb u kota jest zaraźliwy dla ludzi?
   Tak, niektóre postaci świerzbowca (Notoedres cati) mogą przenosić się na ludzi, wywołując krótkotrwały świąd.
4. Jak leczyć świerzbowiec uszny u kota?
   Stosuje się miejscowo krople lub maści z permetryną, selamektyną lub moxidectinem, zgodnie z zaleceniami weterynarza.
5. Jakie maści stosować na świerzb drążący u kota?
   Zalecane są preparaty zawierające iwermektynę lub oksym, aplikowane miejscowo na zmienioną skórę.
6. Jakie preparaty są skuteczne na świerzb u kota w uszach?
   Specjalistyczne krople uszne z amitrazem lub selamektyną, stosowane przez kilka tygodni według zaleceń lekarza.
7. Jak leczyć bakteryjne zapalenie skóry u kota?
   Kremy lub maści z mupirocyną bądź kwasem fusydowym oraz, w cięższych przypadkach, antybiotykoterapia ogólnoustrojowa.
8. Jakie leki stosuje się w dermatofitozie u kota?
   Doustnie itrakonazol lub terbinafina, a miejscowo szampony i maści z mikonazolem, klotrimazolem lub ketokonazolem.
9. Co na świerzb u kota bez recepty warto wypróbować?
   Preparaty z permetryną dostępne bez recepty mogą pomóc, ale przed użyciem skonsultuj się z weterynarzem.
10. Jak zapobiegać chorobom skóry u kotów?
    Regularna pielęgnacja sierści (szczotkowanie), kąpiele dermatologiczne, profilaktyka przeciwpasożytnicza oraz zbilansowana dieta i suplementacja Omega‑3.