Zdrowe oczy kota powinny być czyste, lśniące i pełne czujności. Czasem jednak w ich kącikach pojawia się wydzielina lub wilgotne, nieestetyczne ślady. Co mogą one oznaczać? Czy łzawienie oka u kota to problem?
Koty nie wyrażają emocji w sposób ludzki, dlatego ich łzy nie są wynikiem smutku czy wzruszenia. Mogą natomiast sygnalizować różne problemy zdrowotne. Obecność ropy w jednym lub obu oczach również może wskazywać na dolegliwości. Dlaczego mruczkowi łzawią oczy i kiedy warto się tym zaniepokoić?
Najczęstsze przyczyny łzawienia oczu u kota
Zanieczyszczenia i naturalne „śpiochy”
Niewielka ilość wydzieliny w kącikach oczu po przebudzeniu to całkowicie naturalne zjawisko – zarówno u ludzi, jak i u kotów. W ciągu nocy oczy mruczka oczyszczają się z drobinek kurzu, pyłków i innych zanieczyszczeń, które mogły się tam dostać w ciągu dnia. Powstające w ten sposób tzw. „śpiochy” są fizjologicznym efektem pracy aparatu łzowego i nie powinny wzbudzać niepokoju, jeśli nie towarzyszy im zaczerwienienie, obrzęk lub intensywne drapanie okolic oczu.
Niedrożność kanalików łzowych
U zdrowego kota łzy pełnią bardzo ważną funkcję – nawilżają, oczyszczają i chronią powierzchnię oka przed drobnoustrojami. Nadmiar łez jest na co dzień odprowadzany kanałami łzowymi, które łączą oko z jamą nosową. Dzięki temu płyn nie wypływa na zewnątrz, lecz spływa niewidocznie do nosa. Kiedy jednak dochodzi do zablokowania lub zwężenia kanalików łzowych, łzy nie mają ujścia i zaczynają wypływać z kącików oczu, tworząc charakterystyczne zacieki na sierści w okolicy nosa i policzków.
Zatkanie kanalików może być skutkiem obrzęku spojówek, infekcji, urazu, alergii, a także wad anatomicznych, które szczególnie często występują u ras o krótkim pysku (np. persy, egzotyki, himalajskie). W takich przypadkach sierść pod oczami jest stale wilgotna, a w miarę upływu czasu może nawet przybierać brązowawy odcień od kontaktu z łzami. U niektórych kotów pojawia się też delikatne mrużenie oczu, świąd lub drapanie pyska łapką.
Niedrożność kanalików łzowych, choć często wygląda niegroźnie, może prowadzić do przewlekłych stanów zapalnych i infekcji oczu, dlatego nie warto jej lekceważyć. Wczesna interwencja pozwala przywrócić prawidłowe funkcjonowanie oka i zapobiec nawrotom problemu.
Alergie i podrażnienia
Łzawiące oczy u kota często są wynikiem alergii lub reakcji na podrażnienia środowiskowe. Koci organizm, podobnie jak ludzki, może reagować nadwrażliwością na różne substancje obecne w otoczeniu. Do najczęstszych alergenów należą kurz, pyłki roślin, roztocza, dym papierosowy, środki czystości, perfumy czy aerozole zapachowe. Nawet nowy żwirek do kuwety lub odświeżacz powietrza może wywołać silne łzawienie i świąd oczu.
Ciała obce w oku i urazy mechaniczne
Oczy kota są wyjątkowo wrażliwe i nawet niewielkie ciało obce może spowodować silne łzawienie. Do oka może dostać się pyłek, ziarenko piasku, sierść, fragment rośliny czy kurz, szczególnie jeśli kot lubi węszyć w zakamarkach, bawić się na dworze lub wskakiwać w gęste rośliny. Podrażnienie rogówki lub spojówki powoduje natychmiastową reakcję obronną – oko zaczyna intensywnie łzawić, mrugać i się zamykać, a kot może mrużyć powieki, drapać się po pysku lub ocierać o meble w próbie pozbycia się ciała obcego.
Infekcje i stany zapalne
Jedną z najpoważniejszych przyczyn łzawienia oczu u kota są infekcje bakteryjne, wirusowe lub pasożytnicze, które prowadzą do rozwoju stanu zapalnego spojówek i dróg łzowych. W przeciwieństwie do alergii czy mechanicznego podrażnienia, infekcje niemal zawsze wiążą się z ropną, gęstą wydzieliną, często o żółtawym lub zielonym zabarwieniu. Łzy przestają być przezroczyste, a powieki mogą sklejać się po przebudzeniu. Wraz z tym pojawia się zaczerwienienie spojówek, obrzęk, nadwrażliwość na światło i mrużenie oczu.
Najczęstszą chorobą objawiającą się w ten sposób jest koci katar (zespół zakaźnego zapalenia dróg oddechowych kotów), który może być wywołany przez wirusy herpesvirus (FHV-1) i calicivirus (FCV). Choroba ta szczególnie często dotyczy młodych kotów i osobników z obniżoną odpornością, a oprócz łzawienia oczu powoduje również kichanie, kaszel, gorączkę i apatię. Innymi możliwymi przyczynami ropienia są zakażenia bakteryjne (np. Chlamydia felis, Mycoplasma), a także infekcje pasożytnicze, które mogą pośrednio osłabiać układ immunologiczny i zwiększać podatność na zapalenia spojówek.
Kiedy łzawienie wymaga leczenia?
Łzawienie oczu u kota nie zawsze jest powodem do niepokoju, ale są sytuacje, w których staje się objawem choroby wymagającej interwencji weterynarza. Warto obserwować nie tylko ilość i wygląd wydzieliny, ale też ogólne zachowanie kota – to często najlepszy sygnał, że coś jest nie tak. Do objawów alarmowych należą przede wszystkim:
- ropna, gęsta lub zabarwiona wydzielina (żółta, zielona, mleczna),
- opuchnięte, zaczerwienione powieki,
- ciągłe mrużenie lub zamykanie oka,
- intensywne drapanie pyska, świąd, ocieranie głową o przedmioty,
- łysienie lub przebarwienia sierści pod oczami,
- a także apatia, kichanie, gorączka czy utrata apetytu.
Jeśli łzawienie utrzymuje się dłużej niż 2–3 dni lub towarzyszą mu powyższe objawy, nie należy czekać, aż „samo przejdzie”. Wiele infekcji oka u kotów rozwija się bardzo szybko, a nieleczony stan zapalny może prowadzić do uszkodzenia rogówki, trwałego upośledzenia wzroku, a nawet utraty oka. Dodatkowo, infekcje wirusowe (np. koci katar) łatwo przenoszą się między zwierzętami, więc szybka diagnoza chroni również inne koty w domu.
Opiekun, który zauważy ropną wydzielinę z oczu mruczka, powinien niezwłocznie udać się z nim do weterynarza. Szybka diagnoza i odpowiednie leczenie pomogą uniknąć powikłań oraz trwałych uszkodzeń oczu, które mogą prowadzić nawet do utraty wzroku.
Jak pielęgnować oczy u kota?
Regularna pielęgnacja oczu to jeden z najprostszych sposobów, by zapobiegać łzawieniu i stanom zapalnym. Nie wymaga ona specjalnych umiejętności ani drogich preparatów, a pozwala szybko wychwycić pierwsze objawy problemu.
Delikatne przemywanie oczu – czym i jak często
Oczy kota najlepiej przemywać profilaktycznie co kilka dni, a w przypadku ras z tendencją do łzawienia – nawet codziennie. Do zabiegu wystarczy jałowy wacik lub gazik oraz roztwór soli fizjologicznej lub przegotowana, letnia woda. Każde oko czyści się osobnym wacikiem, wykonując delikatne ruchy od zewnętrznego do wewnętrznego kącika. Dzięki temu unikniesz przenoszenia ewentualnych bakterii z jednego oka na drugie.
Ważne, aby nie przemywać oczu kota herbatą, kosmetykami ani innymi preparatami bez zalecenia specjalisty.
Higiena wokół oczu u kotów długowłosych
Koty o dłuższej sierści, takie jak persy czy maine coony, wymagają szczególnej uwagi. Włoski wokół oczu łatwo nasiąkają łzami, przez co tworzą się ciemne zacieki i kołtuny. Warto delikatnie przycinać sierść w okolicy oczu (jeśli kot na to pozwala) lub regularnie ją rozczesywać, aby zapobiec osadzaniu się wilgoci i bakterii. W sklepach zoologicznych dostępne są także specjalne chusteczki do czyszczenia oczu kotów, które ułatwiają codzienną pielęgnację – najlepiej wybierać te bez alkoholu i zapachów.
